چرایی کاهش سن بلوغ در ایران و دنیا

به دنبال طرح مباحثی مبنی بر کاهش سن بلوغ در کشور، یک متخصص روانشناس کودک ضمن بیان اینکه کاهش سن بلوغ در دختران و پسران، خاص ایران نیست و این روند در جهان مشهود است، گفت: ممکن است بلوغ زودرس در دنیا ناشی از تغییر همگانی در روند رشد نسل بشر باشد.
مژگان ناقل در گفت‌وگو با ایسنا، درباره کاهش سن بلوغ معتقد است که پژوهش‌های زیادی در این‌باره انجام شده است، برخی از این پژوهش‌ها نشان می‌دهد در کشورهای آمریکا و ژاپن در گذشته کودکان در سنین ۱۲ تا ۱۴ سال به بلوغ می‌رسیدند، اما در حال حاضر سن بلوغ در این کشورها به دوران دبستان کاهش یافته است.
وی با اشاره به اینکه کاهش سن بلوغ در دختران از سال ۱۹۲۰ آغاز شده و در قرن اخیر افزایش یافته است، یادآور می‌شود: شروع زودرس سنین بلوغ به ویژه در دختران بسیار حائز اهمیت است. اندام پسران هنگام بلوغ زودرس مردانه‌تر شده و به دنبال آن میان دوستان و هم‌کلاسی‌های خود طرفداران بیشتری پیدا می‌کنند، این در حالیست که بلوغ زودرس در دختران موجب افزایش میزان چربی و رشد استخوان‌های آنها می‌شود که تغییرات جسمانی، عوارض روانشناختی و اجتماعی زیادی را برای دختران به دنبال دارد و در نهایت منجر به انزوا و گوشه‌گیری آنها می‌شود.
وی گفت: ممکن است که بلوغ زودرس در دنیا ناشی از تغییر همگانی در روند رشد نسل بشر باشد، لذا اگر این تغییر همگانی شیوع یابد تفاوت میان کودکان کاهش می‌یابد و مسائل روانشناختی و اجتماعی کمتری پدیدار می‌شود.
این روانشناس در پاسخ به این سوال که مسائل اجتماعی و استفاده از شبکه‌های مجازی توسط کودکان چقدر در کاهش سن بلوغ آنها مؤثر است؟ می‌گوید: هنوز علت بلوغ زودرس مشخص نشده است. افزایش آگاهی کودکان یکی از مسائلی است که در این زمینه مطرح می‌شود، اما هنوز این موضوع به صورت علمی ثابت نشده و شاید در حد یک فرضیه باقی باشد. با این وجود تغییرات هورمونی ناشی از رژیم‌های غذایی و چاقی موجب شروع بلوغ زودرس می‌شود، این موضوع در شرایطی مطرح می‌شود که کودکان ساکن در مناطق دور افتاده نسبت به کودکان شهری از آگاهی کم‌تری برخوردارند، اما زودتر به بلوغ می‌رسند.
ناقل با اشاره به اینکه بلوغ پدیده جدیدی برای دختران است که باید آگاهی‌های لازم در این زمینه به آنها داده شود، تاکید می‌کند: بلوغ زودرس در دختران موجب آسیب‌های روانی و اجتماعی خواهد شد. احتمال افسردگی و رفتارهای پرخطر در دختران نسبت به پسرانی که زودتر به بلوغ می‌رسند، بیشتر است، اما ممکن است رفتار پرخطر در هر دو جنس اتفاق افتد، لذا خانواده‌ها باید در زمینه رفتار با کودکان آگاهی‌های لازم را در مورد بهداشت، تولید مثل و دوران قاعدگی داشته باشند.
به گفته این روانشناس، محدود کردن کودکان در زمینه آگاهی‌بخشی درباره بلوغ عوارض زیادی دارد. بسیاری از کودکانی که بلوغ زودرس دارند، افسردگی و رفتارهای ریسک پذیر در آنها بیشتر است، حال آنکه والدین می‌توانند با آموزش‌های لازم رفتارهای ریسک پذیر، کودکان خود را کنترل کنند.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به لزوم افزایش آگاهی والدین در زمینه بلوغ زودرس اشاره می‌کند و می‌افزاید: برخی خانواده‌ها برای جلوگیری از بلوغ زودرس فرزندان خود اقدام به درمان‌های هورمونی می‌کنند، درمان‌هایی مانند کنترل ترشح هورمون‌های استروژن و پروژسترون که این نوع از پیشگیری، عوارض‌های جسمانی جدی به همراه دارد.
ناقل تصریح می‌کند: اگر والدین تمایل دارند از بلوغ زودرس فرزندان خود جلوگیری کنند، می‌توانند به طور مرتب وزن کودکان، شاخص توده‌های بدنی و تغذیه کودکان را پایش کنند. در فرهنگ ایرانی زمانی که دختران به بلوغ می‌رسند، اندام آنها زنانه و دوران قاعدگی آغاز می‌شود. همین مسئله موجب افزایش حساسیت والدین نسبت به آنها می‌شود. لذا توصیه می‌شود والدین رفتارهای خود را مدیریت کرده و با آگاهی بخشی لازم در مورد شرایط جسمانی و ارتباطی در زمینه مسائل تولید مثل و قاعدگی، فرزندان خود را آماده کنند.

وی می‌افزاید: طبق تحقیقات انجام شده دخترانی که بلوغ زودرس داشته‌اند، احتمال ابتلاء به سرطان سینه در آنها بیشتر بوده است، لذا والدین باید توصیه‌هایی در مورد چک و معاینات مرتبط با بهداشت را در زمینه بلوغ و عادات ماهیانه به فرزندان خود ارائه دهند.